چگونه نمایش کاشی گل دار به موفقیت

تاریخ رشیدی (نوشته میان سالهای ۹۴۸ تا ۹۵۳ ه.ق) میرزا محمدحیدر دوغلات (کشته ۹۵۷ ه.ق) دانستههایی دربارهٔ نقاشان و هنرمندان روزگار سلطان حسین بایقرا و نیز برخی شاگردان بهزاد دارد. نوزده نگارگری متعلق به دورههای بعدی دارد، یکی مورخ ۸۹۸ ه.ق که تاریخ احتمالی چهار نگارگری به سبک بهزاد نیز است. ↑ نسخهٔ بوستان در دارالکتب قاهره نگهداری میشود و البته تنها چهار نگاره از این شش نگاره، دارای امضا هستند؛ و دو نسخهٔ خمسهٔ نظامی نیز در کتابخانهٔ بریتانیا نگهداری میشوند. عبادالله بهاری مجموعهٔ آثار بهزاد را از نظر موضوع به چهار دسته بخشبندی کردهاست: نخست آثاری که نمایانگر چهرهها و رویدادهای واقعی و زنده هستند؛ دوم آثار بازنمایندهٔ وقایع تاریخی که برپایهٔ گزارش معاصران و آمیخته با خیالپردازی است؛ سوم آثار متعلق به کتابها که میتوان در دو دسته جای داد: آثار دارای داستان مشخص مانند داستانهای خمسهٔ نظامی و آثار دربارهٔ متون عرفانی که فاقد داستانی مشخص هستند و تفسیر انتقال پیام به فهمی عمیق نیاز دارد مانند منطقالطیر عطار و بوستان سعدی؛ و سرانجام دستهٔ چهارم آثار که نگارههایی جدا از متن و نمایشگر صحنههایی خیالی هستند مانند «بارگاه سلیمان و بلقیس»، یا برداشتی خیالی از رویدادی واقعی در حال یا گذشته را به نمایش میگذارند.

کهنترین منبعی که مطالبی دربارهٔ بهزاد نقل کرده، بدایع الوقایع (پیرامون ۹۴۰ تا ۹۵۰ ه.ق) زینالدین محمود واصفی است که حکایت نقاشی بهزاد برای میرعلیشیر و واکنش میرعلیشیر در برابر نقاشی را گزارش میکند. ↑ اتینگهاوزن این منابع را نام نمیبرد، اما بینیون و دیگران ضمن گزارش این موضوع که با وجود ادعای جهانگیر دربارهٔ احاطهاش بر مسائل هنری، استناد به نظرات او دربارهٔ نقاشی ایرانی منطقی نیست، به نقل گفتهٔ جهانگیر در کتاب خاطرات جهانگیر میپردازند و ادامه میدهند بر این اساس، دربار مغولان هند بهزاد را نقاش صحنههای جنگ میشناخته است. این نقاشی که شاید قدیمیتر از نسخهٔ کتاب باشد، دقیقاً نگارگری خمسهٔ امیرخسرو دهلوی را بسط و کاشی پرسلان شرح داده است. کتاب با دو اثر آغاز میشود، یک صفحهٔ خوشنویسی به نام خوشنویس نیمهٔ سدهٔ نهم، شیخ محمود و یک نقاشی تک بهزاد که از او بهعنوان «خورشید اوج مهارت» در پیشگفتار دستنویس ستایش میشود. هنگامی که تنومی (شخصی) به یک ساختمان نزدیک و سپس به آن وارد میشود همیشه باید مقیاس کوچکتر دیگری همراه با ریزگان جذاب وجود داشته باشد تا معنای کلی آمیزه را بیان کند که این یک ایده فراکتال است.

به دلیل اضافات و الحاقات معماری در هر سو نمایی متفاوت دارد به طوری که از جلو بنا از میدان نقش جهان ۲ طبقه از پشت ساختمان ۵ طبقه، از طرفین بنا ۳ طبقه و با احتساب طبقه همکف بعنوان اولین طبقه، در کل ۶ طبقه میباشد. منشأ واژه "اسباببازی" ناشناخته است، اما باور بر این است که اولین بار در قرن چهاردهم استفاده شده است. اجرای نقاشی تاریخ تولد را در سدهٔ دهم هجری نشان میدهد، اما شرایطی که باعث ایجاد آن شده، ناشناخته است. تاریخ ارمنیها ایران در قرن هفدهم میلادی. آرامگاه حافظ از ۸ ستون سنگی تشکیل شده است؛ که نمادی از قرن هشتم (قرنی که حافظ در آن زندگی می کرده است) و هشت درب بهشت است. برپایهٔ متن کتیبهٔ آن، اثر بهزاد در سن هفتاد سالگی است. بهنوشتهٔ کاتب در پایان کتاب، کتابت اثر در ۸۷۲ ه.ق، توسط شیرعلی کاتب انجام شدهاست، اما تاریخ شش نگارگری دوصفحهای آن از ۸۹۵ ه.ق به بعد است. یک مثال دیگر مجموعهای از نمونههای خوشنویسی به تاریخ ۹۳۰ ه.ق است که درحالحاضر در گالری فریر واشینگتن ارائه شدهاست. و سپس میگویند اِولیا چلبی، جهانگرد عثمانی سدهٔ هفدهم میلادی، در اشاره به نقاشیهای جنگی یک نقاش ترک، او را «بهزاد ثانی» لقب داده است.

از سوی دیگر ممکن است که یک نسخهبرداری توسط شاگردی با نظارت بهزاد باشد و ازاینرو بهعنوان کار شخصیاش در نظر گرفته شدهباشد. دستکم یک نگارگری آن - محمّد و اصحابش - به سبک بهزاد بسیار نزدیک است و صوفیان در چشمانداز تأثیر قوی سبک وی را نشان میدهد. این اثر به سبک بهزاد بسیار نزدیک و دستکم بخشی از آن اثر اوست. شهرداری نام یکی از میدانهای اصلی این شهر را نیز به میدان دعبل خراعی تغییر داد، پس از چند ماه بدون اظهار نظر خاصی دربارهٔ دلایل برکناری مجسمه، این اثر هنری از محل نصب برداشته شد و به محوطهُ حرم دعبل خزاعی منتقل شد. گنبد سرخ یکی از قدیمیترین بنای دورهٔ اسلامی در استان آذربایجان شرقی میباشد که در قسمت جنوب غربی شهر مراغه قرار گرفتهاست. جمعیت این شهر در حال حاضر با روستاهای آن بیش از ۱۲۰ هزار نفر است. نمونهای از همین موضوع مربوط به نیمهٔ سدهٔ نهم، نشاندهندهٔ ضعف بیشتر این کار از نخستین نمونههای خود است. نقاشی دیگری که به سالهای آخر بهزاد مربوط میشود، در یک مرقع تهیهشده برای حاکم مغول، جهانگیر محفوظ است. یک پیرمرد صحنه را از سمت چپ بالا نگاه میکند.